Γιατί τελικά βλέπουμε αυτό που... φοβόμαστε;
Γιατί ένα μικρό έντομο, που ούτε καν μοιάζει με αράχνη, είναι δυνατόν να προκαλέσει πανικό σε όσους δηλώνουν «αραχνοφοβικοί»;
Ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ, που μελέτησαν το φαινόμενο, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο φόβος που κυριεύει τους αραχνοφοβικούς δεν είναι «κατά φαντασίαν», αλλά υπαρκτός.
Συγκεκριμένα, φαίνεται πως τα άτομα που διακατέχονται από αραχνοφοβία συγκρατούν την εικόνα μιας αράχνης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με άτομα που δεν έχουν αυτή τη φοβία.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, οι φοβίες επηρεάζουν την ανθρώπινη αντιληπτική ικανότητα, η οποία μεταβάλλεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ανάλογα με την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση απέναντι σε ερεθίσματα.
«Η έρευνα δείχνει ότι τα εξωτερικά ερεθίσματα που σχετίζονται με συγκεκριμένες φοβίες καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα», εξηγεί ο ερευνητής Γκέοργκ Άλπερς, σημειώνοντας ότι από τη διεργασία αυτή επηρεάζεται ειδικότερα η όραση.
Για τις ανάγκες της μελέτης οι ερευνητές χώρισαν τους εθελοντές σε δύο ομάδες. Σε αυτούς που φοβούνται και σε αυτούς που δε φοβούνται τις αράχνες.
Μέσω ενός ειδικού στερεοσκοπικού καθρέφτη εναλλάσσονταν μπροστά τους ανά οκτώ δευτερόλεπτα δύο εικόνες, μιας αράχνης και ενός λουλουδιού, μία για το δεξί μάτι και μία για το αριστερό αντίστοιχα.
«Δεν είναι δυνατό να δει κάποιος συγχρόνως δύο διαφορετικές εικόνες με τα μάτια του. Τα μάτια συναγωνίζονται το ένα το άλλο και τελικά ο εγκέφαλος είναι αυτός που αποφασίζει ποια εικόνα θα επικρατήσει», εξηγεί ο Άλπερς.
Οι συμμετέχοντες έπρεπε να πατήσουν ένα κουμπί, υποδεικνύοντας τι ακριβώς βλέπουν: την αράχνη, το λουλούδι ή συνδυασμό και των δύο, ενώ οι ψυχολόγοι καταμετρούσαν το χρόνο που παρέμεναν στην συνείδηση των ατόμων οι εκάστοτε εικόνες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι αραχνοφοβικοί ανέφεραν πως έβλεπαν την αράχνη δύο φορές πιο συχνά σε σχέση με τους υπόλοιπους και μάλιστα κατά 4 δευτερόλεπτα κάθε φορά περισσότερο, ενώ φαίνεται πως δεν έλεγαν ψέματα, αφού ταυτόχρονα υποβάλλονταν και σε τεστ αλήθειας.
Το φαινόμενο αυτό εξηγείται, όπως δημοσιεύεται στη σχετική έκθεση στο περιοδικό Journal of Experimental Psychopathology, καθώς ο εγκέφαλος είναι αυτός που επιλέγει τελικά αυτόματα ποιο θα επικρατήσει, όταν βρίσκεται μπροστά σε μεγάλο δείγμα εξωτερικών ερεθισμάτων.
Σε αυτή ακριβώς την καθαρά εγκεφαλική διαδικασία, συναισθήματα όπως ο φόβος διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως προς την τελική επιλογή.
onmed
Συγκεκριμένα, φαίνεται πως τα άτομα που διακατέχονται από αραχνοφοβία συγκρατούν την εικόνα μιας αράχνης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με άτομα που δεν έχουν αυτή τη φοβία.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, οι φοβίες επηρεάζουν την ανθρώπινη αντιληπτική ικανότητα, η οποία μεταβάλλεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ανάλογα με την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση απέναντι σε ερεθίσματα.
«Η έρευνα δείχνει ότι τα εξωτερικά ερεθίσματα που σχετίζονται με συγκεκριμένες φοβίες καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα», εξηγεί ο ερευνητής Γκέοργκ Άλπερς, σημειώνοντας ότι από τη διεργασία αυτή επηρεάζεται ειδικότερα η όραση.
Για τις ανάγκες της μελέτης οι ερευνητές χώρισαν τους εθελοντές σε δύο ομάδες. Σε αυτούς που φοβούνται και σε αυτούς που δε φοβούνται τις αράχνες.
Μέσω ενός ειδικού στερεοσκοπικού καθρέφτη εναλλάσσονταν μπροστά τους ανά οκτώ δευτερόλεπτα δύο εικόνες, μιας αράχνης και ενός λουλουδιού, μία για το δεξί μάτι και μία για το αριστερό αντίστοιχα.
«Δεν είναι δυνατό να δει κάποιος συγχρόνως δύο διαφορετικές εικόνες με τα μάτια του. Τα μάτια συναγωνίζονται το ένα το άλλο και τελικά ο εγκέφαλος είναι αυτός που αποφασίζει ποια εικόνα θα επικρατήσει», εξηγεί ο Άλπερς.
Οι συμμετέχοντες έπρεπε να πατήσουν ένα κουμπί, υποδεικνύοντας τι ακριβώς βλέπουν: την αράχνη, το λουλούδι ή συνδυασμό και των δύο, ενώ οι ψυχολόγοι καταμετρούσαν το χρόνο που παρέμεναν στην συνείδηση των ατόμων οι εκάστοτε εικόνες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι αραχνοφοβικοί ανέφεραν πως έβλεπαν την αράχνη δύο φορές πιο συχνά σε σχέση με τους υπόλοιπους και μάλιστα κατά 4 δευτερόλεπτα κάθε φορά περισσότερο, ενώ φαίνεται πως δεν έλεγαν ψέματα, αφού ταυτόχρονα υποβάλλονταν και σε τεστ αλήθειας.
Το φαινόμενο αυτό εξηγείται, όπως δημοσιεύεται στη σχετική έκθεση στο περιοδικό Journal of Experimental Psychopathology, καθώς ο εγκέφαλος είναι αυτός που επιλέγει τελικά αυτόματα ποιο θα επικρατήσει, όταν βρίσκεται μπροστά σε μεγάλο δείγμα εξωτερικών ερεθισμάτων.
Σε αυτή ακριβώς την καθαρά εγκεφαλική διαδικασία, συναισθήματα όπως ο φόβος διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως προς την τελική επιλογή.
onmed
 |
.jpg)